Сахалыы

gis43705Экспертэр сыаналыылларынан, сир баайын саппааһа (үөһээ араҥаҕа сытара, дөбөҥнүк хостоноро) кэлэр 20-30 сылынан көп өттө бүтүөхтээх. Онон икки атахтаах олоҕун-дьаһаҕын тэринэр уматыгын, оттугун – сероводород саппааһын улуу байҕаллар түгэхтэринэн көрдөөн барда.
«Арктика – кэлэр кэнчээри ыччат баайа» диэн этэллэр. Киһи аймах айылҕаны буомурдубакка эрэ, баайын сомсор ньыматын толкуйдуурга наука ситиһиитэ, учуонайдар үлэлэрэ туттуллуохтаах. Харыстыыр технологияны киэҥник баһылыы, туһана иликпитинэ, өрүскэлэһэрбит сатаммат этэ. Сиэрэ суох ийэ айылҕабытын алдьаппыппытын оһоро, чөлүгэр түһэрэ сатааһын билиҥҥитэ оҥоһуллубат. Аҥардастыы алдьатар, кээһэтэр  эрэ өттүн өрө тутарбытыттан сылтаан, айылҕа араас катаклизмнара үөскүүллэр. Курааннар сатыылыыллар онтон тыабыт умайар, халаан уулара хаарчаҕа суох киэптии тэбинэн улахан иэдээни, орускуоту аҕалаллар. Бу маннык кэмҥэ быыһыыр, абырыыр сулууспалар үлэлэрэ сөпкө тэриллибэккэ, кэмигэр сатаан дьаһаныллыбакка элбэх киһини алдьархайга тэбэр.

dsc_7321Быйыл Дьокуускайбыт барахсан аан дойду ааттаахтарын хаста да мунньа сырытта. Бастакы улахан түһүлгэ от ыйыгар VII-с аан дойдутааҕы Хомус кэнгириэһигэр ананан тэриллибитэ. Сайын духуобунай искусство сүгүрүйээччилэрэ мустубут эбит буоллахтарына, күһүөрү атыы-тутуу, эргиэн бэрэстэбиитэллэрэ Саха сиригэр тоҕуорустулар.«Комплексное развитие инфраструктуры на Северо-Востоке России» кэмпириэнсийэҕэ кыттыбыт Арассыыйа-Британия эргиэн палаататын дириэктэрэ Стивен Диэли кытары көрсөн кэпсэттибит. Тойон Диэл кэргэнин Маринаны, уолун Сашаны кытары айанныы сылдьар эбит. «Уолбутун наар илдьэ сылдьабыт. Бу бүгүн 93-с төгүлүн сөмөлүөтүнэн көтүөхтээх», -- диэн этэллэр. Саша 9-10 саастаах көҕөрчү көрбүт уол оҕо сылайбыта-элэйбитэ сирэйигэр сурулла сылдьар.

__01.01.1990_2011 сыл бастакы аҥаарыгар Саха сиригэр 23 982 омук киһитэ кэлэн миграция учуотугар турбут. Ол иһигэр,  Арменияттан (23,9 %), Кыргызстантан (19,3 %), Таджикистантан (18,8 %) уонна Узбекистантан (18,2 %) кэлээччи элбэх. Оттон виза ылбыттартан 48,8 %-на — Кытай дьоно.Былырыын баччаҕа холоотоххо, Горнайга, Сунтаарга, Ленскэйгэ уонна Уус Алдаҥҥа омук киһитэ элбээбит. Дьокуускайга (56,1 %), Мииринэйгэ (9,7 %), Алдаҥҥа (8,1 %) уонна Нерюнгрига (6,5 %) олохсуйбут дьон ахсаана онтон хас да төгүл элбэх.

Сокуон суостаах

Пятница, 26 Августа 2011 10:50

___new_190332Иэскэ-күүскэ да баайыллан олордор, сорох дьон уот ситимнэригэр быһалыы холбонон олороллорун тохтоппоттор.  Ордук чааһынай дьиэ  олохтоохтоохторо  электроэнергиянан буор-босхо туһана сатыыллар. Ол эрээри  маннык уоран туһаныы холобуонай дьыалаҕа тириэрдэрин үгүстэр билбэттэр.
Соторутааҕыта Өлүөхүмэ куоратыгар уотунан босхо туһанан олорооччуларга холуобунай дьыала тэриллэн, суут-сокуон иннигэр эппиэттээтилэр. 48 саастаах Өлүөхүмэ олохтооҕо электроэнергиянан туһаныы төлөбүрүгэр иэтээҕин үрдүнэн, быраҕыллыбыт ситимҥэ икки сыл устата холбонон, «Якутскэнерго» ААУо 16,6 тыһ. солк. хоромньуну таһаарда. Суут быһаарыытынан, «уоруйах» аҕыс ый устата үлэлээн уонна ыйдааҕы хамнаһыттан 15 %-нын төлөөн буруйун боруостуо.

111big«Ой, ты наш якутский Манчаары!» - диэн эҕэлээх баҕайытык этэн баран үрдүк дуоһунастаах киһи Ил Түмэн дьокутаатын Афанасий Максимовы санныга таптайан ааспытын туһунан кэпсээн тэнийэ сылдьыбыттаах.
«Саханефтегаз» урукку салайааччытын, «Якол» фирма төрүттээччитин, эбиитин Ил Түмэн дьокутаата буолбут Афанасий Николаевич Максимов тула айдаан сөҕүрээн баран, хаттаан «тыын ылан» күөдьүйэн таҕыста. Уопсайынан, Дьокуускай куораттааҕы суут саалатын быйыл сааскыттан ыла дьону-сэргэни улаханнык долгутар дьүүллээһиннэр өрөөбөккө иһилиннилэр. Урукку миниистир Алексей Еремеев суута, онтон күүһүлээччи Нерсисян айдаана, аны бу бүгүн – норуот дьокутаатын Афанасий Максимов, Игорь Пахомов («Ленанефтегазстрой» ген.дир., кэлин ТПП президенэ этэ), Игорь Чикачев («Сунтарнефтегаз» ген.дир. этэ), Рожин (финансист) сууттара.

Исаевна Госдумаҕа барар?

Пятница, 26 Августа 2011 09:45

f25692Бары да үөрэммит тапталлаах университеппыт аата-суола уларыйан, статуһа үрдээн былырыыҥҥыттан ыла федеральнай таһымнанна. Олохсуйбут, үгэһирбит, бэйэтэ ураты туспа историялаах, суоллаах-иистээх сүрүн кыһабыт төһө түргэнник таһымыгар дьүөрэлии уларыйан эрэрий? Туох саҥа сүүрээннэр киирдилэр? Уларыйыы-тэлэрийии саҥа ректор Евгения Михайлова аатын кытары быһаччы ситимнээх. Онон, бука,  киниттэн ураты толору, сиһилии кэпсээни биэрэр киһи кэмчи буолуохтаах.

16.10-2Соторутааҕыта ыытыллыбыт праймеризкэ бастакы 20 ахсааныгар киирбит Ил Түмэн дьокутаата, «Биир ньыгыл Арассыыйа» фракциятын чилиэнэ, «Якутскэнерго» ААО АК генеральнай дириэктэрэ Олег Тарасовка уотунан хааччыллыыга олус элбэх боппуруос киирбитэ. «Аартык.ру» Интернет-порталга дьон ыйтыытын түмэн, Олег Владимирович маннык хоруйдуур:
- Мин Госдума дьокутаатыгар дьиҥнээхтик дураһыйбаппын. В.Путин көҕүлээн «Норуот фрона» тэриллибитин өйөөн, кырдьык даҕаны, судаарыстыбаннай политиканы оҥорсорго элбэх дьон санаатын түмэр, иһитиннэрэр кыах бэриллибин биһирээн, кандидатурабын туруоралларыгар сөбүлэспитим.

7183Быйыл сааскыттан, кулун тутартан ыла ситэриилээх былаас структурата, тутула уларыйда. Олох биир сиргэ турбат. Онон саҥа үйэ, саҥа кэм олохпутун хаттаан дьаһанарбытын, сорукпутун-сыалбытын чопчулуурбутун эрэйэр.
Аныгы кэмҥэ саамай тыҥаан турар кыһалҕабыт - үлэ. Кыраныысса дьэҥкэрбит, айан-сырыы тэтимирбит, үлэ-хамнас далааһына кэҥээбит кэмигэр урукку бүөм, уу-нуурал олохпут укулаата уларыйара сэрэйиллэр. Бу маннык аан дойдутааҕы таһымнаах уларыйыы-тэлэрийии үйэтигэр, саха норуота, чуолаан ыччата дьалхааннаах олох үөһүгэр оҥочо булунан - үчүгэй үлэлэнэн, түөрэҥнээбэккэ, бэйэтин дьоһунун түһэрбэккэ улахан ааллары кытары тэҥҥэ устуһуо дуо?

<< Первая < Пред. 191 192 193 194 След. > Последняя >>
Страница 194 из 194
Aartyk.ru