Улууска, ахсынньы ый 1 күнүнээҕи  туругунан, 21 нэһилиэккэ 21 054 киhи олорор. Былырыын Үөһээ Бүлүү улууһугар 478 киhи көһөн кэлбит, 463 киhи барбыт.  275 оҕо төрөөбүт, 122 киhи өлбүт. Отчуоттур кэмңэ 99 саңа ыал  регистрацияланна, 51 ыал арахсыбыт.

2016 сыл ахсынньы 1 күнүнээҕи туругунан, улууска 10641 тебе ынах сүөһү,7823 сылгы, 408 сибиинньэ, 951 дьиэ көтөрө баар. Ол аата сүөһү ахсаана 208, сылгы – 519, дьиэ көтөрө 185 төбөннөн эбиллибит.

 Кэтэх ыаллар сүөһү атыылаһалларыгар анаан, республика бюджетыттан 1 мөл.солк. кээмэйдээх граннар биэс нэһилиэккэ - Намҥа, Боотулуга, Далырга, Мэйиккэ, Дүллүкүгэ көрүлүннүлэр.    

Тыа хаһаайыстыбатын объектарын тутуутугар тохтуур эбит буоллахха, СППК «Чолбон» Үөһээ Бүлүүтээҕи ас-үөл комбинатын сөргүтэр үлэ түмүктэннэ, суукка5а 10-15 туонна үүтү астыыр саҥа немецкай оборудование таҥыллан турда, билигин оборудование установкатын үлэтэ барар.

Нам нэһилиэгэр саҥа «Бай-Тай» ТХПК күҥҥэ 5 туонна эти туттарар убойнай пууна үлэҕэ киирдэ.

Ороһу нэһилиэгэр инвестиционнай проегынан 120 ынах турар толору механизациялаах хотон тутуллан үлэҕэ киирдэ.

***

Улууска быйыл үөрэхтээһин тэриллибитэ 140 сылын бэлиэтээтилэр. Аатырбыт учуута М.А.Алексеев 100 сааһын  көрсө,  2017 сылга диэри программа оҥоһуллан үлэ ыытыллар.

Ааспыт үөрэх дьылыгар ыытыллыбыт өрөспүүбүлүкэтээҕи агрооскуолалар күрэхтэригэр Кэнтик оскуолата 500 тыһ. суумалаах Грант ылбыта. Бу нэһилиэккэ саҥа таас, бары ирдэбилгэ эппиэттиир оҕо уһуйаана 2016  сыл бүтэһик күннэригэр үөрүүлээх быһыыга-майгыга үлэҕэ киирбитэ.

Ааспыт, 2016 сылга, дьон диспансеризацията үчүгэйдик ыытылынна. Аһаҕас сөтөллөөх дьон  ахсаана кыччаабыт – 16 (15 улахан киһи, 1 обургу оҕо сэлликтээх) эрээри, нэһилиэнньэ ахсааын ууоттаатахха бу дьиксиннэрэр. Сэллиги эмтиир – томтуур тубдиспансеры, оҕо санаторийын, туббалыыһаны кытта үлэни күүһүрдэрбит ирдэнэр диэн улуус балыыһатын быраастара этэллэр. Манна 50 куойкалаах уонна поликлиникалаах больничнай комплекс үлэҕэ киирбитэ көмө-тирэх буолуо диэн эрэнэллэр.

***

Кэлиҥҥи сылларга “Үтүө дьыала” программа иһинэн элбэх культура дьиэлэрэ реконструкцияланан, саҥаттан тутуллан үлэҕэ киирдилэр. 2016 сылга  Мэйик нэһилиэгэр элбэх функциялаах саҥа Культура киинэ аһылынна, Кэнтиккэ, Ороһуга сынньалаҥ, култуура кииннэрэ тутулуннулар. Үөдүгэйдээҕи сынньалаҥ киинэ  олохтоох түмсүүлэргэ анаан «Арчы» дьиэтин тутта. Бу киин, Россия бастыҥ үлэээх кулуубун ахсааныгар киирэн грант ылла,  директор  Виктория Павлова “Россия бастыҥ  культуратын үлэһитэ” үрдүк ааты ылла.

Сайын атырдьах ыйыгар Кытай Хэйлунцзян провинциятын Тюнцзян  куоратыгар ыытыллыбыт «Кытай – Россия границата» культура, искусство фестивалыгар хаһыс да сылын улуус уус-уран самодеятельноһын кыттыылаахтара баран ситиһиилээхтик кыттан кэлбиттэрэ.

***

         Быйыл Үөһээ Бүлүүгэ “Манчаары оонньуулара” ыытыллаллар. Ону көрсө улууска спортивнай объектар тутуллаллар, улуус хамаандата бэлэмнэнэр, эрчиллэр.

Ол курдук ааспыт сылга спорт управлениета 185 мероприятияҕа  6800 спортсмены тэрийэн  кытыннарда. Уруккутунааҕар дьон кыттар ахсаана  25%  элбээтэ.

Сардаана ТРОФИМОВА, Ньургун АЛЕКСАНДРОВ, Николай ГРИГОРЬЕВ ситиһиилэрэ биир дойдулаахтарын сүргэтин көтөхтө, ыччат спордунан дьарыктанарыгар үтүө холобур буолла.

         Гиревой спорка улуус Саха Сиригэр бастын көрдөрүүлээх. Михалев Дмитрий , Саввинов Михаил аан дойду кубогар ситиһиилэхтик кыттыбыттара.         Хапсаҕайга быйыл Увар Тимофеев, Егор Иванов, Валерий Иванов, Ким Евгений ситиһиилээхтик туһуннулар.  .

         Хотугу многоборьеҕа Раиса Григорьева дьарыктыыр оҕолоро - Павел Егоров уонна Наташа Харабынова Саха Сирин бастынара буоллулар. VI кыьыҥҥы оонньууларга бастакы миэстэни ылбыттара. Россия 2 ттөгүллээх чемпионката Лариса Михалева капитаннаах Үөһээ Бүлүү хамаандата Өрөcпүүбүлүкэ чемпионатыгар эмиэ I м. ыллылар.

***            

Улуус үрдүнэн барыта 11 объект өссө тутулла турар. Бу республикаҕа саамай үрдүк көрдөрүү буолар.  Оҕо садтара, оскуолалар, кулууптар, стадионнар, квартиралар, эдэр ыалларга анаан олорор дьиэлэр кыбаарталлара, ипподромнар, спорт площадкалара о.д.а. социальнай объектар тутулла тураллар, сорохторо үлэҕэ киирдилэр.  

***

Майя ДМИТРИЕВА,

Aartyk.Ru