2013 сыл сэтинньитигэр Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар Томтор нэһилиэгэр «Томтор» ХЭТ хаһаайыстыбата, хотоно уокка былдьаммыта. Иэдээҥҥэ түбэспиттэргэ Тумул, Хорообут, Нөөрүктээйи уо.д.а. хаһаайыстыбалартан, чааһынай дьонтон, атын улуустартан 56 ынах-сүөһү бэриллэн суһал көмө оҥоһуллубута. Улуус салалтата муниципальнай бырагыраамаҕа саҥа хотон тутуутун былааннаан 2015 сылга 1,5 мөлүйүөн солкуобайдаах үбү тыыран, быйыл 1,25 мөлүйүөн солкуобай итиэннэ нэһилиэктэн, «Томтор» хаһаайыстыбатыттан үбүлээннэр, уопсайа 4,5 мөлүйүөн солкуобайдаах аныгылыы тииптээх саҥа хотон үлэҕэ киллэрилиннэ.
Үөрүүлээх тэрээһин алтынньы 21 күнүгэр буолла. Каркааһа суох диэн киэҥ-куоҥ, сырдык, сылаас, 100 ынах-сүөһүгэ анаммыт хотону биир дойдулаахпыт Владимир Цыпандин салайааччылаах «Стройкомплект» тутуу тэрилтэтэ кулун тутартан саҕалаан бүтэрэн-оһорон, туттарбыт.
Саҥа хотон быйаҥнаах, элбэх үүттээх-сүөгэйдээх буоллун диэн томтордор биир дойдулаахтара, нэһилиэк Бочуоттаах гражданина Николай Свинобоев алгыстаата. Символическай күлүүһү улуус баһылыгын бастакы солбуйааччы Павел Сазонов «Томтор» ХЭТ бэрэссэдээтэлигэр Иван Пономаревка туттарда. Аалай лиэнтэни быһыыга Павел Сазонов, Иван Пономарев, улуустааҕы тыа хаһаайыстыбатын управлениетын салайааччыта Иван Аргунов уонна «Томтор нэһилиэгэ» МТ баһылыга Мирон Свинобоев ыҥырылыннылар.
«Томтор» ХЭТ-ҕэ зоотехнигинэн Мария Соловьева, кылаабынай буҕаалтырынан Евдокия Тихонова, ыанньыксыттарынан Туйаара Попова, Татьяна Лыткина, Кирилл Иванов уонна Михаил Свинобоев үлэлиллэр. Хаһаайыстыбаҕа күн-бүгүн 180-ча сүөһү, ол иһигэр ыанар ынаҕа 113 уонна 140 сылгы, 66 биэ баар. Быйыл сайын отторун былаанын 160 бырыһыан, ол эбэтэр 600 тонна оту оттообуттар. Саҥа хотоҥҥо ыанар ынахтар, эргэҕэ субан сүөһүлэр уонна сааһырыы быһыытынан хаһаайыстыбаларын кыайан бэйэлэрэ көрбөт буолбут олохтоохтортон ылан көрөр-истэр сүөһүлэрэ кыстыахтара. Хаһаайыстыба үлэһиттэрэ инникитин сүөһү ахсаана элбээн иһэринэн өссө эбии хотону туттарыыга үлэлиэхпит этэ диэн баҕа санааларын этэллэр. Быйыл өссө сылгы көрөр базаны туттарыыны былаанныыллар эбит.
Хотон тутуутугар нэһилиэнньэ субуотунньугунан, олохтоох дьокутааттар түмсэннэр, нэһилиэк баһылыга быһаччы сүүрүүтүнэн-көтүүтүнэн барыта орун-оннугар туолла диэн кэлбит ыалдьыттар бэлиэтээтилэр, эҕэрдэ тылын бастыҥын анаатылар. Томтордор сүөһүлэрэ кыстыгы этэҥҥэ туоруур буоллулар диэн элбэх киһи санаата көтөҕүллэн барда.

****
Виктория БЕЛОЛЮБСКАЯ. Мэҥэ-Хаҥалас улууһа