Кулун тутарга САХА итэҕэлигэр аналлаах конференция тэриллэр

Вторник, 07 Февраля 2017 11:34
Оцените материал
(2 голосов)
Иннокентий ФАДЕЕВ - Утуман Таман идэтинэн геолог, сир баайын булсубут, хостоспут киһи. Кини этэринэн учуонайдар билиҥҥэ диэри гаас уонна ньиэп сир анныгар туохтан үөскээбиттэрин, тугун-ханныгын билбэттэр эбит.

"Икки атахтаах Сир Ийэттэн тиһэх хааппыла ньиэби ыган ыллаҕына биирдэ өйдүөҕэ бу тугун", - диэн кини этэр. 

Утуман Таман саха итэҕэлин геолог киһи хараҕынан быһааран кинигэ суруйан таһааран дьоҥҥо-сэргэҕэ тарҕата сылдьар. Кинигэ аата - "Үрүҥ Аар Айыы Таҥара Итэҕэлэ". Ааптар саха итэҕэлин бары көрүүлэрин бииргэ түмэргэ холоммут. Түҥ былыргы киһи аймах цивилизациятын кистэлэҥин саха итэҕэлин нөҥүө быһаарбыт.

"Айыы итэҕэлэ, Аар Айыы үөрэҕэ, Айыы үөрэҕэ - саха төрүт итэҕэлин хайдах ааттыыртан ис дьиҥэ, суолтата уларыйбат. Саха итэҕэлэ - киһи аймах итэҕэллэрин хара бастааҥҥы билиитэ-көрүүтэ, өйө-санаата түмүллүбүт итэҕэлэ", - диэн кини этэр. 

Ааптар саха итэҕэлин Айыыларын - планеталар уонна олор арыалдьыттара диэн быһаарар. Эдьээн Иэйиэхсит - Венера, Айыы Хаан - Марс, спутниктара Илбис Кыыһа (Фобос), Оһол Уола (Деймос), Арҕаһыгар тэһииннээх - Ый, Күрүө Дьөһөгөй - Сир, Юпитер - Улуу Тойон,  Адаҕалаах Улуу Суорун - Сатурн, Ураанай (Тойон Куохтуйа) - Уран, Аан Дьааһын - Нептун о д.а. 

Кини этэринэн, саха итэҕэлэ - Киҥкиниир Киэҥ Куйаар үөрэҕэ. Күн систематын эттиктэрэ киһи олоҕор дьайыыларын хабан көрдөрөр улуу итэҕэл диир. Оттон атын итэҕэллэр Киһини Таҥара оҥостоллор, сахалар - Айылҕаны, Куйаар ситимин барытын хабар итэҕэллээхтэр диэн этэр. "Билиҥҥи официальнай наука, төһө да элбэх чахчылар көстө-биллэ, булулла туралларын үрдүнэн орто үйэтинээҕи көрүүтүн уларыта илик".  

Утуман Таман кинигэтин билсиһиннэрэригэр "Аартык.ру" сылдьан, кэпсэтиини иһиттэ, сэҥээрдэ. Хас да ыйытыыны биэрдэ:
- 90-с сылларга саха итэҕэлин конференциялара ыытыллар этилэр. Улахан мөккүөрдээхтик ааһаллара.
- Итэҕэли ыллыҥ да "маннык буолар" диэн саба харбаан этэр кыаллыбат. Мөккүһүү син биир баар буолуохтаах, онто суох сатаммат, туох да оҥоһуллубат. Мөккүһүүттэн дьиҥ тахсар, ыарыылаахтык, илиһиннэриилээхтик төрөөн тахсар. 90-с сылларга саха итэҕэлигэр - Уһуктуу кэмэ этэ, билигин - Арыллыы түһүмэҕэ кэллэ.

IMG-20170207-WA0013

Инньэ гынан, кэпсэтии түмүгэр мустубут дьон биһирэбилинэн, бу дьыл кулун тутарыгар, Дьокуускайга Саха итэҕэлигэр аналлаах конференция тэрийиэххэ диэн сүбэ ылылынна. Итэҕэли сөргүтээччилэр, ырытааччылар киэҥ түһүлгэҕэ көрсүбэтэхтэрэ быданнаата. Бириэмэ баран иһэр. Аан дойду глобализациятын процеһыгар саха итэҕэллээх эрэ буоллаҕына күн анныгар бэйэтин миэстэтин булуо, тыыннаах ордуо, киһи буолуо, ону таһынан киһи аймах бүттүүн сайдыытыгар кылаатын киллэриэ диэн элбэх киһи биир санаалаах. 

Кулун тутары кэтэһэбит. Элбэх дьон мустуо, бэйэтин санаатын, көрүүтүн этиэ-тыыныа, уопсай түмүккэ хардыы оҥоһуллуо диэн эрэнэбит. Бастакы конференциялар кэннилэриттэн элбэх үлэ суруллубута, бэчээттэммитэ, испиктээкил туруоруллубута, холуста уруһуйдаммыта, киинэ уһуллубута, кэпсэтии тэнийбитэ. Тэрис, Владимир Кондаков, Айыҥа, Уххан, Тумус Мэхээлэ, Бааһынай Баһылай, Розалия Бравина, Афанасий Николаев, Андрей Борисов, Тимофей Степанов, Галина Попова-Санаайа, Ульяна Винокурова, Егор Жирков  онтон да атын идэлээх дьон Саха итэҕэлин үйэлэргэ харайбыт билиитин-көрүүтүн хас да өттүттэн ырытан норуоттарыгар таһаарбыттара.

Арыллыы түһүмэҕэ эмиэ улахан, киэҥ хамсааһыны таһаарыаҕа дии саныыбыт.     

***

Aartyk.Ru


Комментарии 

#1
батаап 08.02.2017 09:41
Утуман Таманна бар5а махтал -- учугэй кинигэни та6аарбытыгар, итини киһи хантан атыылаһар?
Конференциянан эрэ мунурданан хаалбат курдук хамсатыылаах быһаарыылары ылынан дьыалаҕа киллэрэр сорук турар. Ол өттүн үчүгэйдик толкуйдауурбут буоллар -- сыал-сорук ситиһиллиэ этэ.
#2
Утуман Таман 08.02.2017 22:02
Үтүө тылгар махтал. Кинигэ "Бичик", "Книжный маркет", "Якутский книжный дом" кинигэ ма5аһыынарыгар, Крестьянскай рынок, "Горпечать" киоскаларыгар барыларыгар атыыга баар. Телефонум 705549 сүбэлэһиэххэ, үлэлиэххэ.
#3
Ньырдьаан 10.02.2017 13:12
Итэ5эл философия, этика буолбатах, норуокка христианство, ислам курдук арыый борустуойдук тиийиэхтээх. Айыы итэ5элэ диэн буолла5ына оннук. Уерэ5э диэн буолла5ына Розалия Бравиналар уонна Андрей Борисовтар эрэ ейдуехтэрэ, ейдеех улуу дьоннор. Итэ5эл - конференция, меккуер, кинигэ буолбатах, ИСТИНА. Эппитигэр-хаамм ытыгар баар буолла5ына наhаа "галактиката" да суох ылыныахпыт.
#4
Утуман Таман 10.02.2017 23:31
Үрүң Аар Айыы Тойон Таңара Итэ5элэ былыргы билиңңитээ5эр быдан сайдыылаах цивилизация билиитэ Аан Дойду барыта билэрэ. Ол билии 12 тыһ. сыл анараа буолбут Түң Эстиигэ Киһи аймах этэ хаана арыый уларыйан өйдөммөт буолбута. Ол иһин саңа кэмигэр өйдөнөр курдук эрээри мөккүөрдэрэ билигин да бүтэ илик итэ5эллэр үөскээбиттэрэ. Биһиэхэ сахаларга ол билии сирбит тымныы буолан арыыланан ордон хаалбыт. Галактика туһунан кинигэ5э Ытык Аал Ук Мас диэн билэллэр уонна Астрология5о Охчут о5ун төбөтө чопчу 220 млрд сулустан хайа да балаһыанньа5а Галактика киинин ыйара оруннаах диэн ахтыллар. Сүрүн этика5а түмүгэ олох борустуой. Айыы Хаан аймахтара оңорбут Сфинкстара этэринэн киһи оло5ор үс суоллаах: киһилии, кыыллыы уонна сүөһүлүү. Ону бу киһилии эрэ суолу тутустаххытына киһи буола5ыт диэн. Киһилии диэн көнөтүнэн баарынан сылдъыы, кыыллыы диэн кыыһырыы, этиһии охсуһуу, үөхсүү, сэрии, онтон сүөһүлүү диэн искэр туох эрэ хом санааны тутуу, албыннааһын, сэнээһин, аанньа ахтыбат буолуу, албыннааһын, уоруу
#5
Ньырдьаан 11.02.2017 13:02
Кыыллар кыыллыы быhыылаах буоланнар эстэ иликтэр, дьоннор эспэтэхтэринэ, суеhулэр суеhулуу быhыылаах буоланнар дьону-сэргэни, саха-айма5ы абыраан кэллилэр. Кыылларга, аттарга, ынахтарга, ыттарга былыргы римляннар, христианнар, буддистар, индуистар, ламаистар, язычник-кочевни ктэр памятниктары туруораллара махтананнар. Эн эрэ бу абыраллаахтарбы тын уе5эр тыл оностобутун, эн итэ5элин, фантазиян туохха кедьуустээ5ий. Арыый атын терминнэри тутун, борустуой дьонно ейденер гына. Сиэрдээхтик олор, туомугар итэ5эй, дьон-сэргэ улэлээтин-хамна атын, мэhэйдээмэ
#6
Утуман Таман 11.02.2017 20:40
Дъоннор кыыллыы уонна сүөһүлүү быһыыланалларын туһунан уобарастаан этэр дъоңңо өйдөнүмтүө. Саха Итэ5элэ былыргы аан дойду бүттүүнүн итэ5элэ. Былыргы сайдыылаах дъону сиргэ сахпыт цивилизация Айыл5аны билиитэ. Бу билии фантазия буолбатах планеталар - айыылар ахсааннарын наука туоһулуур. Маннык көрүү киһини кыыһырарын ол аата кыыллыйарын тутар, дъон сүөлүргүүр быһыытын оңорботун, киһи киһилии суолунан барарын ситиһэр. Үөхсүү сүөһү суола ыт үрэрин курдук оннук майгы киһини киһи оңорбот. Алгысчыт үөхсэрэ эбитэ буоллар ким да кини алгыһын истиэ суо5а этэ. Киһи куһа5аны саныа да суохтаах ол буолар бу көрүү көдъүүһэ. Ким да мэһэйдэппэт Айыы суола аһа5ас. 27 сылы быһа рак щука лебедь курдук биир сиргэ турабыт. Итэ5элбит арыллыбыт саңа суолунан киһилии бииргэ барыахха. Мунньахха бу сааһыламмыт уонна оруннаах итэ5эл Аан дойдуга кимиэхэ ба5арар көрдөрөр ким эрэ хаһан эрэ эппитэ буолбатах барыта халлааңңа көстөн турар диэн Владимир Борисов эппитин саамай сөпкө өйдөөбүт киһинэн көрөбүн.
#7
Лиза 11.02.2017 22:55
Ньырдьаан диэн киьи туо5ун эрэ былдьаппыт дуу туохтан эрэ еьургэммит курдук суруйбуккун. Арыычча культурнайдык сэнээбэккэ полемикалаьар ордук. Кэм сахалар биьи тугу эмит себулээбэтиьит даганы теттеру туьэрэр сэниир идэлээхпит. Киьи саатыах
#8
Ньырдьаанна 11.02.2017 23:01
Туоххун ол мэьэйдэттин? Мэьэйдээмэ диэбит буола буола))) дьон сэргэ араас керуулээхтэр, ону этэр бырааптаахтар. Эн Танара буотаххын.
#9
стрелок 12.02.2017 08:32
Дьэ,Айыы итэгэлин сахалар олох бары ылыныахпытын наада.Эстибэт норуот итэгэллээх.Иччи лэр этэллэринэн биhиги сахалар итэгэлбитин куускэ ылымматахпытына 50 сылынан эстэр кутталлаахпыт.Э дэр ыччаттарбыт нууччалыы сахалыы кутан туохха да итэгэйбэт харчы ,куус, былаас итэгэллээхтэр.П равославиены корун,бэйэ-бэйэ лэрин сэриилээн тахсаллар,уорал лар олороллор былдьыыллар,оли гархия.Кыра норуоту эhэр итэгэл.Биhи мустаммыт Саха быт сирин харыстаан бэйэбит сирбитин бас билиэххэйин.10 сылынан элбэх олигарх кэлэн сирбитин тогута хаhан эколоческай катастрофа оноруохтара.саа лах охрана туруоран сирбитигэр киллэриэхтэрэ суога.Билигин мустан Айыы итэгэлин киллэрбэтэхпити нэ кэнэгэски ыччакка улахан бруйдаах буолуохпут эстэргэ барыахпыт
#10
Ньырдьаан 12.02.2017 11:16
Христианство, ислам биир Христос эбэтэр со5отох Магомед пророк эппит этиилэринэн, уерэппит уерэтиилэринэн эрэ киирбит Улуу итэ5эллэр буолбатахтар. Кэм кэрдиис, норуот ейе-санаата , кута-сурэ, общество сайдыыта ситэн -буhан,кердеен бэйэлэрэ, себулэhэн ылбыт итэ5эллэрэ. Итэ5эли кэм кэрдиис, бтриэмэ быhаарар. Айыы уерэ5э былыргы ебугэлэрбит арийдар, скифтэр, хуннар, былыргы тюрдар киэн -нэлэмэн истиэп дьиннээхтии КЕНУЛ (свободнай) омуктарын итэ5эллэрэ. Ол итэ5эл ол кэмнэ септеех этэ, билигин туораата. Итэ5эл тыhыынчанан сыылларынан сордонон-муннан ан туеруур. Билигин атын итэ5эл - православие наада. Итэ5эл оонньуу буолбатах, дьоннор ол туhугар тыыннарын толук уураллара. Государствоны, суут -сокуону ере тутан, саха эдэр ыччата уерэхтээХ, бары еттунэн бириэмэни, цивилизацияны кытта тэннэ хаамара наада. Оччо5уна сирбитин былдьатыахпыт суо5а. Саха христианинын быhыытына суруйабын.Баала аман.
#11
Ньырдьаан 12.02.2017 11:41
Былыргы айыы итэ5эллээх, Улуу истиэптэн теруттээх тюрк тыллаах билигин сайдыылаах норуоттар: туроктар,татаар дар, казахтар, киргизтэр, башкирдар, чуваштар уо. д. а. ислам итэ5эллээхтэр. Сирдэрин то5о эрэ былдьапатахтар.
#12
Утуман Таман 12.02.2017 11:56
Христианскай Итэ5эл этэринэн Сир үс кит балык үрдүгэр турар онно билигин хайа ыччаты итэ5этээри гына5ын. Христианствонан туһанан РПЦ билигин онно эрэ наадыйбат буолла бэйэлэрин байалларын эрэ туһугар үлэлииллэр. Общечеловечески е ценности бары итэ5эллэр бары куоһур тутталлар эрээри онон туһанан а5ыйах салалта байарын эрэ ситиһэллэр. Былыргы Аан Дойду Итэ5элэ биһиэхэ эрэ ордон хаалбыта Айыы (Аар Айыы) Итэ5элэ. Ис хоһооно солнечнай система оңоһуута онтон киһи аймах оло5о тутулуктаа5а. Православие да диэн уруккуттан нуучча Киржак (Кырдъык) итэ5элин Христианство5а уларыппыттара буолар. Онтулара кэмигэр 1000 сыллаа5ыта киирэн биэрбэтэх ону күүстэринэн киллэрбиттэр. Правь диэн Үөһээ Дойду, Явь диэн Орто Дойду уонна Навь диэн Аллараа Дойду диэн эбит, онтон Правь диэнин Таңара5а Христоска сыһыараннар Православие буолан хаалбыт. Тыһыынчанан сыл биһиэхэ наадата суох бу хас эмэ тыһыынчанан сыл туһанылла сылдъыбыт Итэ5эл. Онон ол уһугунна билигин ити саңа Итэ5эллэр кэмнэрэ ааста.
#13
Ньырдьаан 12.02.2017 13:20
Сахалар маладьыастар, Уhук Хотугу эргимтэ норуоттарыттан билинни бутуурдаах кэмнэ Уерэ5и- Билиини, сана-кэми ере тутан сайда-уунэ сатыыр аа5ар-суруйар норуот. Ким ханнык итэ5эли таларын бэйэтэ билиэ. Ону эн биhикки быhаарбаппыт. Билинин физиктэр, естественниктэр Айына, Сырдык,Утума Таман уо. д. а итэ5элгэ проповедник курдук киирдигит. Эhиги уерэххит Христианствован ы наука5а(астроно мия5а, физическэй кестуулэргэ) сыhыары тутууга, чугаhатарга, реконструциялыы рга(уларытарга) наада курдук кестер.
#14
Утуман Таман 12.02.2017 18:35
"Хайа ба5арар киһи, хаһан ба5арар, хайдах да буолбутун кэнниттэн киһи буолан төрөөбүтүн иһин киһилии суолга киириэн сөб". Манна сытар Түң үйэлэрин уңуордаан Сах са5анаа5ы дириң былыргы Итэ5элбит күүһэ. Итэ5эл диэн көндөй итэ5эйии эрэ. Онтон бу былыргы Итэ5эл Айыл5а Тутулун билиини билии. Христианство былыр үөскүү сылдъыбыт Иисус Христос эппитигэр оло5урар. Дъэ бу кырдъык проповедник этэ. Мин проповедник буолбатахпын көстөн турар кырдъыгы атын өттүнэн киһи барыта өйдүүрүнэн этэбин уонна кэпсэтэ сылдъар тылбытыгар былыргы билиилэр баалларын эрэ этэбин. Манна ээ бу кырдъык да5аны оннук эбит диэбит киһи барыта проповедник буолар. Холобур Күн - Үрүң Аар Айыы Тойон Таңара. Үөһээ Дайды диэн Үөс диэкт оройугар тосус халлааңңа Күн олорор диэн олоңхо5о этиллэр. Орто Дайды (Дойду) диэн биһиги олорор Сирбит. Аллараа Дайдылар диэн ойбон алларыыта - эргимтэ кытыыта. Дайды диэн дайа көтө сылдъар эттик эрээри атын күүс кинини тутар дайдарар. Бу тылларга солнечнай система оңоһуута быһаарылла сылдъар

Добавить комментарий

Защитный код
Обновить

Aartyk.ru