САХАЛЫЫ ААТТАНАРБЫТ САТАНЫА ДУО?

Четверг, 29 Марта 2012 22:05
Оцените материал
(1 Голосовать)


Бары көрө-билэ сылдьар буолуохтаахпыт, Саха киһитэ сахалыы ааттаныан сөп диэн элбэх кэпсэтии барбыта. Бу боппуруоска өрөспүүбүлүкэбит бэрэсидьиэнэ Егор Борисов санаата баара буоллар диэн кини анал сайтыгар
www.egorborisov.ru сурук суруйбутум.

Ыйытыы:

Убаастабыллаах Егор Афанасьевич! Соторутааҕыта "Киин куорат" ааҕааччыбыт кэлэ сырытта. Кини оҕолорун сахалыы ааттаан, докумуоннарыгар олох сахалыы суруйтарыан баҕарар эбит. Холобура, "Һөдүгэй Дохсун уола Хатан" диэн онуоха Дьокуускайдааҕы ЗАГС салалтата аккаастаабыт. Маннык докумуоннаах оҕо инникитин эрэйи көрүөҕэ, кыраныысса таһыгар таҕыстаҕына, онно-манна көтөөрү гыннаҕына билиэти кыайан ылыа суоҕа, компьютер сахалыы шриби аахпат диэн матыыптаабыттар. Бэйэлэригэр эрийэн кэпсэппиппитин, чахчы, биһиги пааспарга оҕо аҕатын аатын сахалыы суруйар бырааппыт суох дииллэр. Оччотугар маннык боппуруос үөскүүр: саха киһитэ сахалыы ааттаныан сөп диэн сокуон тоҕо тахсыбатый? «Отчествобыт» оннугар "уола", "кыыһа" буолар кыахпыт тоҕо суоҕуй? Холобура тус бэйэм оҕолорум ааттара сахалыы, кинилэр оҕолоро Урановна, Эрчимовна буолуохтарын баҕарбаппын, олуонатык иһиллэр. Бу ыйытыыга эппиэккит хаһыакка бэчээттэниэҕэ. Махтал.

Эрэлкээнэ

Хоруй:

Бу боппуруос элбэх киһини долгутарын билэбин. Саха сиригэр саха киhитэ сахалыы ааттаныан сөп диэн Сокуон тахсара норуот баҕатыттан, үгүс киһи Ил Түмэҥҥэ туруорсуутуттан тутулуктаах.

Бу сураһыым кэнниттэн, бэрэсидьиэммит маннык кыһалҕа сытыытык турбутун билэн, саха дьоно сахалыы ааттаныан баҕатын өйөөн, Саахса үлэһиттэригэр сахалыы ааты ылынарга сөптөөх сокуон барылын оҥороллоругар сорудахтаабыта.

Саахса үлэһиттэрэ бэрэсидьиэн сорудаҕын быһа гыммакка 2011 сыл балаҕан ыйын 20 күнүгэр төгүрүк остуол тэрийбиттэрэ.  Ол күн төгүрүк остуол тула Саахса управлениетын салайааччыта Т.М.Радионова, Багдарыын Сүлбэ, Дабыл, Саха сирин бэрэсидьиэнин тыл бэлиитикэтин сэбиэтин эппиэттээх сэкирэтээрэ - А.Н.Атласова, Саха сирин үөрэҕирии министиэристибэтин кылаабынай специалиһа – Т.С.Абрамова, Нь.М.Иванов – научнай үлэһит уонна гуманитарнай чинчийэр институт ономастикаҕа аспирана А.А.Тодышева о.д.а. мустубуттара.

Төгүрүк остуолга элбэх интэриэһинэй санаа этиллибитэ.

Ол олоххо киирэн эрэриттэн үөрэбит.

Ол курдук, Ил Түмэн дьокутааттара сахалыы ааттанар быраабы сокуон быһыытынан ылынан эрэллэр диэн парламент пресс-сулууспата биллэрдэ. Мантан антах норуот үгэһин быһыытынан, баҕалаах дьон оҕо кыыһыттан-уолуттан көрөн «отчество» оннугар «уола», «кыыһа» диэн суруттарар кыахтаныахтара.

САХАЛЫЫ БИЧИК ААН ДОЙДУ СИТИМИГЭР БААР

Саха Википедия дьаһабыла (администратора) Николай Павлов:

- «Юникод» диэн аан дойдуга туттуллар кодовай систиэмэҕэ сахалыы буукубалар символ быһыытынан киирбиттэрэ ыраатта. Ол аата ханнык баҕарар аныгы бичиктэр (шрифтэр) көмөлөрүнэн көмпүүтэргэ сахалыы суругу суруйуохха, ханнык баҕарар экраҥҥа ааҕыахха сөп.

Онон ким баҕарар, тэрилтэлэр да, ханна баарыттан тутулуга суох (Россия ханнык да муннугар буоллун, Австралияҕа буоллун, Африкаҕа буоллун) сахалыы буукубалары туһанан суруйуон сөп. «Юникоду» өйүүр бичиги ханнык баҕарар аныгы бырагыраама ааҕар кыахтаах. Ол аата сахалыы бичиги бары тэрилтэлэр, ол иһигэр билиэт атыылыыр каасса, туһаныан сөп.

Мин санаабар сахалыы суругу-бичиги докумуоҥҥа киллэрэр билиҥҥитэ техника өттүттэн улахан кыһалҕа буолбатах.

Оччоҕуна сахалыы ааттаныы биир сүрүн кыһалҕата, буукубаны сөпкө суруйуу быһаарыллыа этэ. Күннэй диэн аат бэйэтинэн пааспарга «Күннэй» диэн барара оруннаах буолар.

Багдарыын Сүлбэ: Мин бэйэм оҕолорум, сиэттэрим, хос сиэттэрим бары сахалыы ааттаахтар. Кинилэр аҕаларын аата билиҥҥитэ нууччалыы таттарыылаах сурулла сылдьаллар. Сахаҕа «уола», «кыыһа» диэн эбилик олохсуйбатах буолан баран, түүр омук буоларбыт быһыытынан биһиги итинник ааттанарбыт үчүгэй.

Сергей Сидорович Сивцев: Маҥнайгы оҕом төрүүрүгэр Покровскай саахсатыгар тиийэн «Сиипсэбэ Сайыына Сэргэй кыыһа» диэн суруйтара сатаабытым. Буолумматахтара. Аны иккис кыыспын Ньургуһун диэн ааттаабыппын «Нюргусун» диэн суруйбуттарыттан улаханнык хомойобун. Онон сөптөөх сокуон оҥоһуллан эрэр. Икки илиибинэн өйүүбүн.

Ньургун Семенович Неустроев: Ити туһунан улаханнык толкуйдуу иликпин. Уолаттарым бэйэм курдук эмиэ Дьулустаан, Айтал диэн сахалыы ааттаахтар. «Уола», «кыыһа» диэн эбилигэ да суох көннөрү саха аата, бу оҕо саха омук буоларын көрдөрөр дии саныыбын. Онон мин уолаттарым аатын уларытар санаам суох «Дьулустаан Ньургунович», «Айтал Ньургунович» диэн «Ньургун уола Дьулустаан», «Ньургун уола Айтал» буолуохтааҕар ордук курдук.

Анастасия Владимир Евсеева: Биһиги икки улахан кыргыттарбытын эбэлэрин аатынан нууччалыы Ксюша, Мария диэн ааттабыппыт үһүс кыра кыыспытын сахалыы Мичийэ диэн ааттаатыбыт. Туох да суолтата суох туора нууччалыы ааттаах сылдьыахтааҕар сахалыы истиҥ ааттаах буолбута ордук. Сокуон таҕыстаҕына кыра кыыспытын баҕар Мэхээлэ кыыһа Мичийэ диэн ааттыахпыт.

Иван Васильевич Скрябин: Киһи аата бастатан туран кини ханнык омук буоларын көрдөрөр. Мин уолаттарым саха буолалларын өрө туттуннар диэммин сахалыы Эрсан уонна Эрэл диэн ааттаабытым. Сокуон киирэрин биһириибин, Арассыыйаҕа сахалыы ааты билинэр буоллахтарына уолаттарбын Искирээбин Уйбаан уола Эрсан, Искирээбин Уйбаан уола Эрэл диэн уларыттарар санаалаахпын.

Вероника АЛЕКСАНДРОВА – Эрэлкээнэ.

Комментарии 

#1
dthjybrf 05.04.2012 16:52
Сахалыы шривы интернеккэ хайдах ба5арар киллэриэххэ сеп. пааспарга бэйэтинэн суруйдахха кырдьык хайда5ый?

Добавить комментарий

Защитный код
Обновить

Aartyk.ru