Быыбар дуу? Талыы дуу?

Среда, 15 Февраля 2012 22:44
Оцените материал
(0 голосов)

8.10_ysbntpdljtsrndaqxo_4_Билигин ханна баҕарар быыбар тэрээһинэ, түбүгэ, кыһаллыыта.

Атын өттүттэн ыллахха - кыһалҕата, мөккүөрэ, айдаана.

Быыбар тылын сүмэтэ да талыы (выбор) диэн. Алтыһар дьонум да эбэтэр атын сиргэ кэпсэтииттэн иһиттэххэ да «Путиҥҥа эрэ куоластыа суохха наада…» дииллэр. Ол гынан баран «…син-биир Путин хотор» диэн бигэ уонна бэлэм эппиэттээхтэр. Путин «за честные выборы» диэн үлэ ыытар. Кини демократия содулуттан диэххэ дуу, арыый сымнатан кэнниттэн диэххэ дуу наһаа «бас баттах көҥүл барыыга» бэрээдэги оҥорбут өҥөлөөх дииллэр. Атын кандитат быыбарга хоттоҕуна «Ливия, Сирия дойдуларын курдук буолуохпут» диэн билгэлииллэр. Ол аата хайдаҕый? Тоҕо куһаҕан холобур эбэһээт хатыланарыгар эрэнэбитий? Антах, үөһээ дойдуга, ыйаахпытыгар ыйыллан суруллан турар дуу?

«Айдааннаах» быыбардар буолбуттара хаһыс да сыла.  Олохпут сыаннаһа уларыйан бас-көс, тутаах дьоһун дьоммутун сүүмэрдээн ыларбыт ыараата дуо? Иннибитигэр, биитэр бэйэбитигэр эрэлбит сыппаата, мөлтөөтө дуу?  Кырдьыгы көрдүүр уустугурда дуу? Хонтуруол, ирдэбил элбээн, үрдээн, кытаатан, төттөрүтүн, дьэ дьиҥнээх  ТАЛЫЫ – быыбар буолар дуу? Ыйытык түгэҕэ көстүбэттии субуллара өйбүт-санаабыт уларыйбытыттан дуу?

Мунаарар киһи аҕыйаҕа суох буолуохтаах. Ким чопчу эппиэти биэриэн сөбө буолла?

Ордук бу быыбарга Сахабыт сиригэр эрэ буолбакка, бүтүн аан дойдуга улахан суолталаах икки  хоту улуустарбытыгар – Дьааҥыга уонна Өймөкөөҥҥө, дьэ, чахчы  айдааннаах, киирсиилээх быыбар буола турар диэни соһуйа иһиттим. Ити икки улуустар киэҥник тайаан сытар сирдэригэр хостонор араас баайынан, тыйыс тымныынан эрэ ураты буолбаккалар сүрдээх, сүүнэ күрбэ таас хайаларынан хаххаланан турар кэрэ, ытык айылҕалаах дьикти дойдулар. Маннык сир тыына атын, араҥаччылаан турар иччилэринэн да күүстээх. Онон улаханнык киҥир-хаҥыр саҥарсыы дуораана окко-маска сөрөнөрүн, тыынар-тыыннаахха таҥылларын, хамныыр-харамайдарга хатанарын олохтоохтор умнубаттара буоллар диэн санатаарыбын бэйэм санаабын суруйабын.

Кыайыы туһугар туох баар санаабытын-күүспүтүн түмэн иннибит диэкки хайдах хардыылыыбыт да оннук түмүккэ тиийэбит. Атын киһи аатын сиргэ-буорга тэпсэн туран, кэннэ кээнчэ да буоллун диэн  «киирсээһин» туохха тиэрдиэн сөбүн толкуйдуохха наада. Төһөнөн туруулаһан туран утарылаһаҕын да соччонон элбэх мэһэйдэри, тургутуулары, хотторуулары, кыһалҕалары булан ылааһын буолар. Бу айылҕа тулхадыйбат сокуона. Эбиитин хотуу туһугар норуоту утары туруорааһын, көҕүлээн күөттээһин, санааны соҥнооһун киһи быраабын күөмчүлээһин буолар.

Олоххо, эр-ойох ыккардыгар да, үлэҕэ-үөрэххэ да  сыһыаннаан талыы көҥүл буоллаҕына эрэ киһи олоҕунан дуоһуйар.  Үксүбүт үксүгэр ким эрэ эппитинэн, ыйбытынан, ирдээбитинэн, бопсубутунан «тыынабыт», сыылбатык «сылдьабыт», сүөргүтүк «сүөдэҥниибит», ханна эрэ «хах» быһыытынан «хамсыыбыт, тылбытынан эрэ «тыбыырабыт», уопсайынан олуонатык, омуннаахтык «олоробут».

Үчүгэй, куһаҕан диэн баар дуо? Мин үчүгэй диирбин, хайаан атын арбыахтааҕый? Киниэхэ куһаҕан, миэхэ кэрэтик көстүөн сөбө суох дуо?...

Бу орто дойдуга, хаста эмэтэ хаттаан төрүүр буоллахпытына, кимиэхэ баҕарар урукку олох уопута сүлбэбитигэр сурулла сылдьар буолан «киһи сатаабата суох» дииллэрэ оруннаах буолуон эмиэ сөп. Эбэтэр муостаах дуу, туйахтаах дуу буолан көмүс илиилээх, уран тарбахтаах, барыга бары сатабыллаах, кыахтаах буолаллар дуу?  Тутах өйдөбүл курдук. Аҕала сатаан ырытан «өйдөөҕүмсүйдэххэ» хааһахтан хостонор билии бүтүө биллибэт. Итэҕэйэр итэҕэйиэ. Ылымматы ыххайан ычатын ыырын  кэҥэппит да астыга суох. Соҥнооһун буолар.

Ким да кимтэн да атына суох буоллаҕына бу эрэ кандидат ураты өйүнэн, билиитинэн норуокка сөптөөх, наадалаах, туһалаах буолар диэн хантан кэлэр информацияный? Киһини оҥорбут үлэтинэн сыаналаан талар тоҕоостоох буолуон сөп. Билбэтин хамаҕатык  ылынан саҥа киһи да сатабыллаах салайааччы буолуон эмиэ сөп.

Эрэлинэн сүктэриллибит эппиэтинэс ханнык баҕарар эр киһи кыһалҕаны кыайарыгар, ыккатын ырааһырдарыгар, тулатын тупсарарыгар, туругурдарыгар төһүү күүс буолар.  Онон ханнык баҕарар талыыга, быыбардарга, ким баҕарар ис имин истэн бэйэтэ эрэ таллаҕына санаата дуоһуйар, уоскуйар буолаарай?

Хомпорууна.

Добавить комментарий

Защитный код
Обновить

Aartyk.ru