Миниистир Семен Винокуров иґитиннэрбитинэн, докумуон федеральнай сокуон ирдэбиллэригэр сигэнэн оІоґуллубут. Манна, бастатан туран, айаннааччыларга куттал суох буолуутун, кілі іІітµн хааччыйыыны бэрээдэктээґин буолар. Маны таґынан, ИДьМ дааннайынан, суолга саахалы улахан іттµн таксистар, ол иґигэр улуустартан дьону тиэйээччилэр ылаллар диэн миниистир бэлиэтээтэ. БµгµІІµ кµІІэ іріспµµбµлµкэбитигэр 7,5 тыґыынча кэриІэ дьону тиэйэр такси (8 миэстэ±э диэри массыыналар) бааллар.
СокуоІІа этиллэринэн, таксистарга барыларыгар биир ирдэбил оІоґуллар. Бастатан туран, пассажирдары уонна таґа±аґы тиэйиинэн анал кіІµллээх тэрилтэлэр, биирдиилээн дьон эрэ дьарыктаныахтаахтар. КіІµлµ министиэристибэ±э тэриллэр салаа биэриэхтээх. Иккиґинэн, такси суоппарын ыстааґа 3 сылтан итэ±эґэ суох, эбэтэр суоппардаабыт ыстааґа 5 сылтан итэ±эһэ суох буолуохтаах. Маны таґынан, суоппардар рейскэ тахсыахтарын иннинэ медицинскэй уонна техническэй кірµµнµ булгуччу ааґыахтаахтар. Массыына салонун иґигэр таксометр уонна такси буолар бэлиэлэр – араҕас (оранжевай) іІнііх банаар уонна ойо±осторугар «шашка» баар буолуохтаах. Массыына хайаан да±аны юридическай сирэй эбэтэр чааґынай предприниматель аатыгар регистрацияланыахтаах.
Бэлиэтээн эттэххэ, «Такси туґунан» бала±ан ыйын 1 кµнµгэр тахсыбыт 69 №-дээх сокуон улахан мөккүөрү таһаарбыта. Таксистар бµтµн Арассыыйатаа±ы съезтэригэр бу сокуоІІа кіннірµµлэри киллэрэр туґунан оробуочай біліх тэриллибитэ.
Оттон биґиги іріспµµбµлµкэбитигэр бу сокуону хайдах ылыналлара туспа боппуруос. Балаҕан ыйын 1 кµнµттэн Дьокуускай куорат такситын сулууспалара сыаналарын 50 солкуобайынан µрдэппиттэрэ. Оттон саІа сокуон хайдах дьайарын бириэмэ кірдірін иґиэ.
Саҥа сокуону дьон туох дии саныырый?
«Сайсаар» такси дириэктэрэ Андрей Андреев:
- Биґиги суоппардары µлэ±э ыларбытыгар, биллэн турар, ыстааґын аан бастаан кірібµт. СокуоІІа этиллэр сорох пууннарга сіпсіспіт тµгэннэр бааллар. Холобур, таксометр туруоруутун утарабыт. Биир тарыып оІоруохха сіп буолла±а. Медицинскэй, техническэй кірµµ ирдэбилгэ баара саамай сіп. Ол эрээри техническэй кірµµгэ хатыґаллара элбиирэ буолуо. Анал бэлиэлэри оІостуохха сіп. Аны туран сулууспа массыыната барыта мин ааппар сурулла сылдьыахтаах µґµ, оннукка суоппар сібµлэспэтэ биллэр, оччотугар массыынаны барытын бэйэм атыылаґыахпын наада буолан тахсар.
Таксилыыр кіІµлµ массыына±а барытыгар биэрэллэрэ биллибэт. Уопсайынан сокуоІІа киґи ійдіібіт тµгэнэ µгµс. Медицинскэй кірµµнµ ханна барарбыт биллибэт, анаан биир эмэ тэрилтэни кытары дуогабар оІоттороллор ини. Таксометр ылыыта олус ыарахан боппуруос. Аны таксилыыр массыына икки эрэ іІнііх буолуохтаах (маІан, саґархай). Атын іІнііх массыыналар таксилыыр бырааптара суох буолар. Онон, уопсайынан, ирдэбиллэрэ кытаанах, билбэппит да элбэх быґыылаах. Сыана туґунан эттэххэ, аґара ыараабатар да±аны, µрдµін сіп. Сокуон сыыйа олоххо киирэн, оннугар тµстэр сіп этэ.
Ирина, Ньурба олохтоо±о:
- Ньурба±а кітір сімілµіт сыаната 11 тыґыынчаттан тахса, оттон сиринэн айан 2500 тыґыынча солкуобай. Онон бырайыаґынан, чэпчэтиинэн туґаммат дьон биллэн турар таксинан айанныырбытыгар 굴эллэбит. Кэнники суолбут тупсан, массыыналар олус тµргэнник айанныыллар, онтон сылтаан киґи ілµµлээх суол саахала, араас оґол тахсыталыыра элбээтэ. Билигин ким массыыналаах бары таксилыыр курдук. Тыа таксилара сокуону билиммэттэр. Эп-эдэркээн 18-19 саастаах о±олор айаннаан быччаталлар, 3-5 сыл ыстаастаах диэн кірµллµбэт. Киґи бастайааннай, эрэнэр эрэ киґитигэр олорсор. Сокуон олоххо киирэрэ буоллар олохтоох муниципалитет, анал уорганнар, ГАИ-лар кытаанахтык хонтуруоллуохтарын наада. Биґиги диэки таксистар: «Урууларбын сыбаайба±а тиэйэн иґэбит, такси буолбатахпыт», - диэн куотунар тµбэлтэлэрэ элбэх. Онтон тугу булан ылыаххыный?
СаІа сокуону тутуґан ороскуоттарын сабынаары сыаналарын кырата икки тігµл µрдэтэллэрэ буолуо дии саныыбын. Онон судаарыстыба анал субсидия кірін, нолуокка чэпчэтии оІорон ороскуоттарын сабыналларыгар тэІ-тэІинэн оІороро наада.
Мин холобур икки билэр киґибинэн эрэ айанныыбын, сорох дьон диспетчергэ эрийэн суоппар сааґын ыйыталлар. Кырдьа±ас, налыччы айаннаах киґигэ эрэнэллэр. Маны ким да баалаабат, уґун айаІІа арааґынай буолуон сіп. ДьиІинэн, бу сіптііх сокуон киирэн эрэр, ол эрээри билигин таксистар сыана µрдµµр дии олороллор.
Наталья КЫЧКИНА - Кынат.